-සුනිල් ගාමිණී ජයලත්ගේ ලියයි
(ලංකා ඊ නිව්ස් -2025.ජුනි.21, ප.ව.11.10) ඉරානය සහ ඊශ්‍රායලය සෙනසුරාදා අලුයම නව ප්‍රහාර හුවමාරුවක් සිදු කර ගත්හ. තර්ජනයට ලක්ව සිටියදී තම න්‍යෂ්ටික වැඩසටහන පිළිබඳව සාකච්ඡා නොකරන බව ටෙහෙරානය ප්‍රකාශ කළේය.
අද (21) අලුයම 2.30 ට මද වේලාවකට පසුව ඊශ්‍රායල හමුදාව ඉරානයෙන් මිසයිල ප්‍රහාරයක් එල්ල වන බවට අනතුරු ඇඟවූ අතර, ටෙල් අවිව් ඇතුළු මධ්‍යම ඊශ්‍රායලයේ සමහර ප්‍රදේශවල මෙන්ම ඊශ්‍රායල වාඩිලාගෙන සිටින බටහිර ඉවුරේ ගුවන් ප්‍රහාර සයිරන් නිකුත් විය.
ඉරානය බැලස්ටික් මිසයිල පහක් එල්ල කර ඇති බවත් මිසයිල බලපෑම් පිළිබඳ ක්ෂණික ඇඟවීම් නොමැති බවත් ඊශ්‍රායල හමුදා නිලධාරියෙක් පැවසීය. ජීවිත හානි පිළිබඳ මූලික වාර්තා නොමැත.
ඒ සමඟම, ඉරානයේ මිසයිල ගබඩා සහ දියත් කිරීමේ යටිතල පහසුකම් ස්ථාන වලට එරෙහිව ඊශ්‍රායලය නව ප්‍රහාර රැල්ලක් දියත් කළ බව ඊශ්‍රායල හමුදාව පැවසීය.
ඉරානයේ ෆාර්ස් ප්‍රවෘත්ති ඒජන්සිය පැවසුවේ රටේ විශාලතම න්‍යෂ්ටික බලාගාරයක් වන ඉස්ෆහාන් න්‍යෂ්ටික බලාගාරය ඉලක්ක කර ප්‍රහාර සිදු කළ නමුත් අනතුරුදායක ද්‍රව්‍ය කාන්දුවක් සිදු නොවූ බවය. ඉරාන මාධ්‍ය ද ඊශ්‍රායලය කොම් නගරයේ ගොඩනැගිල්ලකට ප්‍රහාර එල්ල කළ බව පැවසූ අතර, 16 හැවිරිදි දරුවෙකු මිය ගොස් දෙදෙනෙකු තුවාල ලබා ඇති බවට මූලික වාර්තා පළ විය.
මෙම යුද්ධය ආරම්භ වූයේ පසුගිය සිකුරාදා උදෑසන ඊශ්‍රායලය ඉරානයට ගුවන් ප්‍රහාර සිය ගණනක් දියත් කිරීමත් සමඟය. ඉරානය න්‍යෂ්ටික අවියක් නිපදවීම වැළැක්වීමේ අරමුණින් කළ මෙහෙයුමක් ලෙස ඊශ්‍රායලය මෙම ප්‍රහාරය හැඳින්විය. ඉරානය ඉක්මනින්ම මිසයිල සහ ඩ්‍රෝන ප්‍රහාර එල්ල කරමින් ප්‍රතිචාර දැක්වූ අතර, දෙරට අතර එකින් එක බෝම්බ ප්‍රහාර චක්‍රයක් ආරම්භ විය.
ඊශ්‍රායලය සිය මුල් ප්‍රහාර රැල්ලේදී ඉරානයේ ගුවන් ආරක්ෂක පද්ධති බොහොමයක් බිඳ දැමූ අතර ඊශ්‍රායල ජෙට් යානා ඉරානයට සාපේක්ෂව නිදහසේ ක්‍රියාත්මක වී ඇත.
ඉරානය ඊශ්‍රායලයට බැලස්ටික් මිසයිල සංඛ්‍යාවක් යවා ඇති අතර ඒවා ඊශ්‍රායල් ගුවන් ආරක්ෂක වළලු කිහිපයක් පසුකර යාමට සමත් වී ඇති අතර බ්‍රහස්පතින්දා දකුණු ඊශ්‍රායලයේ රෝහලකට පහර දී 80 දෙනෙකු පමණ තුවාල ලබා තිබේ.
ඉරාන මාධ්‍යවලට අනුව ඊශ්‍රායල බෝම්බ ප්‍රහාරවලින් අවම වශයෙන් පුද්ගලයින් 639 දෙනෙකු මිය ගොස් 1,326 දෙනෙකු තුවාල ලබා ඇති අතර ඉරාන මිසයිල මගින් ඊශ්‍රායලයේ අවම වශයෙන් පුද්ගලයින් 35 දෙනෙකු මිය ගොස් සිය ගණනක් තුවාල ලබා ඇත.
එක්සත් රාජධානිය, ප්‍රංශය සහ ජර්මනිය යන රටවල විදේශ අමාත්‍යවරුන් ජිනීවා නුවරදී හමුවෙමින් ඉරාන විදේශ අමාත්‍ය අබ්බාස් අරග්චි පැවසුවේ ඉරානය තම භෞමික අඛණ්ඩතාව සහ ස්වෛරීභාවය "සියලු බලයෙන්" ආරක්ෂා කිරීමට අධිෂ්ඨාන කරගෙන සිටින බවය. ඊශ්‍රායලය බෝම්බ හෙලීම නැවැත්වුවහොත් පමණක් ඉරානය වොෂින්ටනය සමඟ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික කටයුතු නැවත ආරම්භ කිරීම ගැන සලකා බලන බව අරග්චි පැවසීය.
එක්සත් ජනපදය ඊශ්‍රායලයේ පැත්තෙන් ගැටුමට ඇතුළු විය යුතුද යන්න තීරණය කිරීමට සති දෙකක් වැනි කාලයක් ගත කරන බව එක්සත් ජනපද ජනාධිපතිවරයා නැවත අවධාරණය කළ අතර, යුරෝපීය නිලධාරීන් සමඟ සාකච්ඡා කිරීමෙන් සටන් විරාමයක් ලබා ගත හැකි වනු ඇතැයි තමන් සැක කරන බව ඔහු තවදුරටත් පැවසීය.
"ඉරානයට යුරෝපයට කතා කරන්න ඕන නෑ, එයාලට ඕන අපිත් එක්ක කතා කරන්න" ට්‍රම්ප් පැවසීය. "මේකට යුරෝපයට උදව් කරන්න බැරි වෙයි."
කොම් අසල කන්දක් යට මීටර් 100 ක් දක්වා පිහිටා ඇති ඉරානයේ වඩාත්ම බලගතු න්‍යෂ්ටික මධ්‍යස්ථානය වන ෆෝඩෝ යුරේනියම් පොහොසත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයට පහර දීමේ හැකියාව ඇත්තේ එක්සත් ජනපදයට පමණක් බැවින්, එක්සත් ජනපදය සටනට ගෙන්වා ගැනීමට ඊශ්‍රායලය උනන්දුවෙන් සිටී.
සිකුරාදා ට්‍රම්ප් පැවසුවේ ඉරානය න්‍යෂ්ටික අවියක් නිපදවන බවට කිසිදු සාක්ෂියක් නොමැති බව තමන්ගේ ජාතික බුද්ධි අධ්‍යක්ෂ තුල්සි ගැබාර්ඩ් කළ ප්‍රකාශය වැරදි බවය.
ඇමරිකාවේ ජාතික බුද්ධි අධ්‍යක්ෂ තුල්සි ගැබාර්ඩ් මාර්තු මාසයේදී කොංග්‍රසයට සාක්ෂි සපැයූවේ, ටෙහෙරානය න්‍යෂ්ටික අවියක් ගොඩනඟන්නේ නැති බව එක්සත් ජනපද බුද්ධි ප්‍රජාව දිගටම විශ්වාස කරන බවය.
ට්‍රම්ප් එම තක්සේරුව ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට පටන් ගත්තේ ඉරානය න්‍යෂ්ටික බෝම්බයක් නිෂ්පාදනය කිරීමේ අද්දර සිටි නිසා තමන් යුද්ධය දියත් කළ බව ඊශ්‍රායල අගමැති බෙන්ජමින් නෙතන්යාහු ප්‍රකාශ කිරීමෙන් පසුවය.
පසුගිය සිකුරාදා, සමාජ මාධ්‍යවල සටහනක් තබමින් එක්සත් ජනපද ජාතික බුද්ධි අධ්‍යක්ෂ ගැබාර්ඩ් පැවසුවේ කොංග්‍රසයට ඉදිරිපත් කළ ඇගේ මාර්තු සාක්ෂිය මාධ්‍ය මගින් එම සන්දර්භයෙන් ඉවතට ගෙන බෙදීමක් ඇති කිරීමට උත්සාහ කරන බවය.
ජනාධිපති ට්‍රම්ප් දෙවන වරටත් ඇමරිකානු ජාතික බුද්ධි අධ්‍යක්ෂ තුල්සි ගැබාර්ඩ් ට තරවටු කිරීමෙන් පසු ඉරානය සම්බන්ධයෙන් තුල්සි ගැබාර්ඩ්ගේ පැහැදිලි කිරීමක් සිදුකොට ඇත.
ඒ අනුව ඇය X සමාජ මාධ්‍යයෙහි සටහනක්, යොදමින් පැවසුවේ ඉරානය න්‍යෂ්ටික අවියක් ගොඩනඟන්නේ නැති බවට ඇය කළ පෙර ප්‍රකාශ අදාල සන්දර්භයෙන් බැහැර වන බවය.
මේ අතර තුර ටෙහෙරානයට සහ ඉරානයේ න්‍යෂ්ටික මධ්‍යස්ථානවලට එල්ල වූ මෑත කාලීන ගුවන් ප්‍රහාරවලින් පසුව, රුසියානු ජනාධිපති පුටින් ඊශ්‍රායලයට ප්‍රබලම අනතුරු ඇඟවීමක් නිකුත් කර තිබේ. ඊශ්‍රායල-ඉරාන ගැටුම උත්සන්න වන විට, මැද පෙරදිග යුද්ධය පුළුල් විය හැකි බවට ගෝලීය කනස්සල්ල මතු කරමින් රුසියාව දැඩි පණිවිඩයක් සමඟින් පියවර ගෙන තිබේ.
ක්‍රෙම්ලිනයට අනුව, පුටින් සහ චීන ජනාධිපති ෂී ජින් පිං ඊශ්‍රායලයේ ක්‍රියාවන් දැඩි ලෙස හෙළා දුටු අතර, ඊශ්‍රායලය එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රඥප්තිය සහ ජාත්‍යන්තර නීතියේ අනෙකුත් සම්මතයන් උල්ලංඝනය කරමින් සිටින බව කියා සිටියහ.
මැද පෙරදිග අස්ථාවරත්වයට සහ ආතතීන්ට මූලාශ්‍රයක් ලෙස වොෂින්ටනය ක්‍රියා කරන බවට බීජිනය දිගු කලක් තිස්සේ චෝදනා කර ඇත.
රුසියාව මෙන්ම, චීනය ද ඊශ්‍රායල-ඉරාන ගැටුමේ විභව මැදිහත්කරුවෙකු වීමට ඉදිරිපත් වී ඇති අතර, සාම තැරැව්කරුවෙකු ලෙස සහ එක්සත් ජනපද නායකත්වයට විකල්පයක් ලෙස එහි භූමිකාව ඉදිරිපත් කරයි.
(පසුගිය 2025 මාර්තු මාසයේ දී ඉරානය, චීනය සහ රුසියාව එක්ව ගල්ෆ් මුහුදේ ඕමාන් බොක්ක කලාපයේ සිදුකළ ඒකාබද්ධ නාවික අභ්‍යාසයක සේයාරුවක් මෙහි දැක්වේ)
ලියුම්කරුගේ ලිපි එකතුව
https://www.lankaenews.com/category/106
---------------------------
by (2025-06-21 20:47:23)
Read 13608 Times
Leave a Reply
0 discussion on this news
අජිත් ගලප්පත්තිගේ සිනමා විචාර එකතුව
අතීතයෙන් පාඩමක් - විශේෂඥ වෛද්‍ය අජිත් අමරසිංහ ලිපි