-ලංකා ඊ නිව්ස් හි ඉංග්‍රීසි සංස්කරණයේ වාර්තාවක සිංහල පරිවර්තනයකි
(ලංකා ඊ නිව්ස් -2025.ජුනි.30, ප.ව.4.15) ජාතික ජනතා බලවේග රජය චීනයේ තෙල් දැවැන්තයා වන සිනොපෙක් සමඟ ඩොලර් බිලියන 3.7 ක රටේ විශාලතම විදේශ සෘජු ආයෝජන (FDI) ගිවිසුමක් ප්‍රකාශ කිරීමෙන් මාස හයකට පසු, එම ව්‍යාපෘතිය දැන් අවිනිශ්චිතතාවයේ ගිලී තිබේ.
ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායකගේ ආර්ථික පුනර්ජීවන සැලැස්මේ 'චූඩා මාණික්‍යය' ලෙස වරක් ප්‍රශංසා කරන ලද මෙම ව්‍යාපෘතිය, ශ්‍රී ලංකා රජය සහ සිනොපෙක් සමාගම අතර එක් තීරණාත්මක ගැටළුවක් වන 'දේශීය වෙළඳපොළ ප්‍රවේශය' සම්බන්ධයෙන් වූ ගැටුමක් මධ්‍යයේ දැන් ඇණහිට ඇත.
මෙම ව්‍යාපෘතිය චීනයට වසර 99 කට බදු දී ඇති හම්බන්තොට වරාය පදනම් කර ගැනීමට නියමිත විය. එකී සැලැස්මට අනුව දිනකට බැරල් 200,000 ක් පිරිපහදු කිරීමේ ධාරිතාවයක් සහිත අති නවීන පිරිපහදුවක් වූ අතර එය රටේ බලශක්ති ක්ෂේත්‍රයේ පරිවර්තනීය ඉහළ නැංවීමක් පමණක් නොව, ජාතියේ දුප්පත්ම පළාත්වලින් එකක සැලකිය යුතු රැකියා උත්පාදනයක් ද බලාපොරොත්තු විය.
පිරිපහදුවේ නිෂ්පාදනයෙන් ඇස්තමේන්තුගත 70% ක නිෂ්පාදිතය අපනයනය සඳහා සැලසුම් කර තිබිණ. ඒ විශේෂයෙන් දකුණු ආසියානු සහ අප්‍රිකානු වෙළඳපොළවල් ඉලක්ක කර ගනිමිනි. ඉතිරිය - 30% දක්වා - ශ්‍රී ලංකාවේ දේශීය ඉන්ධන ඉල්ලුම සපුරාලීම සඳහා සැලසුම් කර ඇත.
කෙසේ වෙතත්, ශ්‍රී ලංකාවේ විදුලිබල හා බලශක්ති අමාත්‍යාංශයේ නිලධාරීන් තහවුරු කර ඇත්තේ සිනොපෙක් හා රජය අතර සාකච්ඡා අර්බුදයකට මුහුණ දී ඇති බවයි. ජ්‍යෙෂ්ඨ අමාත්‍යාංශ මූලාශ්‍රයක් ලංකාඊනිව්ස් වෙත අදහස් දක්වමින් කියා සිටියේ සිනොපෙක් එහි පිරිපහදු කළ නිෂ්පාදන සඳහා "දේශීය ඉන්ධන වෙළඳපොළට අසීමිත ප්‍රවේශයක්" ඉල්ලා සිටීම ඊට හේතුව බවයි” රජයේ මතය වී ඇත්තේ දේශීය විකුණුම් සඳහා 20% ක සීමාවක් පමණක් දිය හැකි බවයි
ජනාධිපතිවරයාට සමීප නිලධාරීන්ට අනුව, මෙම සීමාව සඳහා හේතුව රජය සතු ලංකා ඛනිජ තෙල් සංස්ථාව (CPC) ආරක්ෂා කිරීමයි. සිනොපෙක් වැනි දැවැන්තයෙකුට අසීමිත ප්‍රවේශයක් ලබා දී, දේශීය ධාරිතාවය අඩු කර තීරණාත්මක බලශක්ති සැපයුම විදේශීය පාලනයකට යටත් කර තැබිය හැකිදැයි විචාරකයෝ තර්ක කරති.
ශ්‍රී ලංකාවේ බලශක්ති අමාත්‍යාංශය සහ සිනොපෙක් අතර අවබෝධතා ගිවිසුම 2025 ජනවාරි මාසයේදී බීජිංහිදී උත්සවාකාරයෙන් අත්සන් කරන ලද අතර, සහයෝගීතා පොරොන්දු රැසක් ද ඊට ඇතුළත් විය. ජනාධිපති මාධ්‍ය අංශය (PMD) එය "අඩු ආදායම්ලාභී ප්‍රජාවන්ගේ ජීවනෝපායන් නඟා සිටුවීමට" සහ "ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික මූලධර්ම නැවත සකස් කිරීමට" ඉඩ සලසන "පරම්පරාගත ආයෝජනයක්" ලෙස ප්‍රශංසා කළේය.
එහෙත්, කොළඹ සහ බීජිං යන දෙඅංශයේම මූලාශ්‍ර සනාථ කරන්නේ සාකච්ඡා වල මධුසමය අවධියේදී කිසි විටෙකත් සම්පූර්ණයෙන්ම විග්‍රහ නොකළ වගන්ති වල "යක්ෂයා" සිටින බවයි. ඒවා අතර ප්‍රධාන වන්නේ නිලධාරීන්ගේ තාක්ෂණිකභාවයන්ට වඩා බොහෝ සෙයින් වැඩි, තෙල් හා භූ දේශපාලනයේ සංකීර්ණ කාරණා ය.
ෂැංහයි ජාත්‍යන්තර අධ්‍යයන ආයතනවල ජ්‍යෙෂ්ඨ සාමාජිකයෙකු සහ චීනයේ දකුණු ආසියානු රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික කවයන්හි බලගතු හඬක් වන මහාචාර්ය ලියු සොන්ගි මැයි මාසයේදී චීන මාධ්‍යයට පැවසුවේ සිනොපෙක් ශ්‍රී ලංකාවේ "නිලධාරීන්ගේ ප්‍රතිරෝධයට සහ දේශපාලන පැකිලීමට මුහුණ දෙන" බවයි. ජනාධිපති දිසානායකගේ රජය සෘජුවම විවේචනය නොකරන මහාචාර්යවරයා, වත්මන් ශ්‍රී ලංකාවේ මිශ්‍ර සංඥා ගැන බීජිනය කලකිරී සිටින බව අඟවා තිබිණ.
පිරිපහදු ගනුදෙනුව යනු කාල පරිච්ඡේදයකින් පසු දකුණු ආසියාවේ ආර්ථික බලපෑම නැවත තහවුරු කිරීම සඳහා චීනය විසින් අනුගමනය කරන ලද පුළුල් උපාය මාර්ගයක කොටසකි. ශ්‍රී ලංකාව සඳහා, මෙම ගනුදෙනුව පිළිගත හැකි ජීවනාලියක් වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කරන ලදී. ණය ගෙවීම පැහැර හැරීමෙන් සහ IMF විසින් පනවා ඇති කප්පාදුවලින් මෑතකදී ගැලවුනු රටකට දැඩි ලෙස අවශ්‍ය විදේශ ප්‍රාග්ධනය එන්නත් කිරීමක් ඉන් සිදුවිය.
ශ්‍රී ලංකාවේ ඉන්ධන ක්ෂේත්‍රය ඓතිහාසිකව CPC සහ ඉන්දියානු තෙල් සංස්ථාවේ අනුබද්ධිත සමාගමක් වන Lanka IOC විසින් ඒකාධිකාරී කර ඇත. දේශීය වෙළඳපොළ තුල තුන්වන ක්‍රීඩකයෙකුට, විශේෂයෙන් සිනොපෙක් වැනි මහා පරිමාණ දැවැන්තයෙකුට විවෘත කිරීම පවතින තරඟය ඉහළ නංවනු ඇත.
කර්මාන්ත විශ්ලේෂකයින් පවසන්නේ රජයේ 20% ක සීමා යෝජනාව යනු තත්ත්වය අවුල් නොකර වෙළඳපොළ සෙමින් ලිබරල් කිරීමට ගන්නා උත්සාහයක් බවයි. කෙසේ වෙතත්, පිරිපහදු කිරීමක් සඳහා යටිතල පහසුකම් වලට බිලියන ගණනක් වැය කිරීමෙන් පසු සිනොපෙක් එවැනි සීමාවන් පිළිගනීවි යැයි සිතීම අපහසුය.
“වාණිජමය දෘෂ්ටිකෝණයකින්, සිනොපෙක්ට අවශ්‍ය වන්නේ නොපැහැදිලි අපනයන අවස්ථා නොව සහතික කළ ආදායම් මාර්ග” යැයි කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයේ බලශක්ති ආර්ථික විද්‍යාඥ ලියනගේ පැවසීය. “දේශීය වෙළඳපොල ප්‍රවේශයකින් තොරව, ඔවුන් ජාත්‍යන්තර මිල උච්චාවචනයන්, සැපයුම් ගැටළු සහ කලාපීය දේශපාලන අස්ථාවරත්වයේ සියලු අවදානම් දරාවිද?”
නියාමන ඇපකර සහ ඉඩම් වෙන් කිරීම් සඳහා වන සිනොපෙක්ගේ ඉල්ලීම් වලට රජය එකඟ වී ඇති බව වාර්තා වේ. දැන් පවතින්නේ සුළු ගැටළු බව නිලධාරීහු පවසති. ප්‍රාථමික බාධකය වන 'වෙළඳපල කොටස' එලෙසම පවතී. ඇත්තෙක්ම එය ආර්ථිකමය කාරණා වලින් ඔබ්බට ගොස් දේශපාලන දෘෂ්ටිවාදය සහ උපායමාර්ගික ස්වාධීනත්වය යන ක්ෂේත්‍රයට අදාල කාරණයක් වී තිබේ
මෙනවා නමුත් දෙපාර්ශ්වයම ගිවිසුමෙන් ඉවත් වීමට මැලිකමක් දක්වන බව පෙනේ. පසුබිම ගැන කතා කරමින් කොළඹ සිටින ප්‍රමුඛ කාර්මික විශේෂඥයෙක්, “නිර්මාණාත්මක සාකච්ඡා” සිදුවෙමින් පවතින බවත් “දෙපාර්ශ්වයම විසඳුමක් සොයා ගැනීමට කැපවී සිටින” බවත් තහවුරු කළේය.
ජනාධිපති දිසානායක, ගනුදෙනුව සිදු වන බවට දුන් සහතික අනුව එක් පසෙකින් මෙය ඔහුගේ පුද්ගලික දේශපාලන ආයෝජනයකි. ප්‍රමුඛ පෙළේ විශාලතම විදේශ සෘජු ආයෝජනයක් (FDI) මෙම අදියරේදී අසාර්ථක වුවහොත් එය ජනාධිපති අනුරගේ විශ්වාසනීයත්වයට දැඩි ලෙස හානි කළ හැකි අතර බටහිර යැපීමකින් තොරව ආර්ථික පරිවර්තනය පිළිබඳ ඔහුගේ ප්‍රකාශයන්ට හානි ගෙනදිය හැකිය.
නමුත් ගතවන සෑම මාසයක් පාසාම, අවස්ථාවන් සඳහා විවෘත කවුළුව පටු වේ. ඉදිකිරීම් කාල නියමයන් ලිස්සා යමින් පවතී, පිරිවැය ඉහළ යමින් පවතින අතර ආයෝජකයින්ගේ විශ්වාසය දෙදරා යාම ආරම්භවීමට ඉඩ තිබේ. සිනොපෙක් ගනුදෙනුව මන්දගාමී කිරීමට හෝ කඩාකප්පල් කිරීමට ඉන්දියානු සහ බටහිර තෙල් අවශ්‍යතා නිහඬව බලපෑම් කරමින් සිටින බවට කොළඹ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික කවයන් තුළ දැනටමත් මැසිවිලි නැඟීමට පටන් ගෙන තිබේ. මේ මගින් ඉන්දියානු සාගර බලශක්ති මාර්ගවල චීන බලපෑම වැඩි වේ යැයි ඔව්හු බිය වී සිටිති.
NPP රජයට දැන් තමන් කම්බියක් මත නොව කම්බි කිහිපයක් මත ගමන් කරන බව වැටහී ඇත. බලවත් චීන ආයෝජකයෙකු සතුටු කිරීම, ජාතික ආර්ථික ස්වාධීනත්වය ආරක්ෂා කිරීම සහ පිරිසිදු, ස්වෛරී නායකත්වයෙන් යුත් සංවර්ධනයක් පිළිබඳ පොරොන්දු තබා ඒ මත උපයා ගත් මහජන විශ්වාසය පවත්වා ගැනීම අතර අසීරු සර්කස් ගමනක් යෑමට රජයට සිදුව තිබේ.
න්‍යායාත්මකව, සිනොපෙක් ව්‍යාපෘතිය ක්‍රීඩාව වෙනස් කරන්නෙකු විය හැකිය. ප්‍රායෝගිකව, එය දේශපාලන බිම් බෝම්බයකි.
මෝසම් වැසි ඇද හැලෙන විට, කොළඹ මනෝභාවය වඩ වඩාත් නොසන්සුන් වේ. පසුගිය ජුනි මාසයේදී ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලයේ විදුලි උත්පාදනයෙන් 72%ක් ඉන්ධන දහනයෙන් නොව පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්‍රභවයන්ගෙන් ලබාගත් බව ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය පවසයි. ඔවුන් පවසන්නේ 1990 දශකයෙන් පසු මෙම තත්වයට ලඟාවූ පළමු අවස්ථාව මෙය බවයි.
සිනොපැක් පිරිපහදුව ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික පුනර්ජීවනය අවුලුවයිද, නැතහොත් එය තවත් ජාතියේ කරදරකාරී සංවර්ධනක අවතාර ව්‍යාපෘතියක් බවට පත්වේවිද?
කාලය සහ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකභාවය පමණක් ඊට නිසි පිළිතුරු බඳිනු ඇත.
---------------------------
by (2025-06-30 12:03:06)
Read 21750 Times
Leave a Reply
0 discussion on this news
අජිත් ගලප්පත්තිගේ සිනමා විචාර එකතුව
අතීතයෙන් පාඩමක් - විශේෂඥ වෛද්‍ය අජිත් අමරසිංහ ලිපි