LEN - www.lankaenews.com | UN report lists companies complicit in Israel’s ‘genocide’: Who are they?

ඉශ්‍රායලය ගෙන යන 'ජන සංහාරයට' හවුල් වූ සමාගම් එක්සත් ජාතීන්ගේ වාර්තාවකින් ලැයිස්තුගත කරයි: ඔවුන් කවුද?

-අල් ජසීරා ලිපියක් සිංහලට නැගුවේ කුමුදු කුසුම් කුමාර

(ලංකා ඊ නිව්ස් -2025.ජූලි.06, පෙ.ව‍.6.25) එක්සත් ජාතීන්ගේ විශේෂ වාර්තාකරු ෆ්‍රැන්චෙස්කා ඇල්බනීස් විසින් ඉශ්‍රායලයේ ආක්‍රමණයට සහ ගාසා තීරයේ යුද්ධයට ආධාර කරන සමාගම් අතර එක්සත් ජනපදයේ දැවැන්ත සමාගම් කිහිපයක් නම් කරමින් වාර්තාවක් නිකුත් කර ඇත. චීනයේ සිට මෙක්සිකෝව දක්වා අනෙකුත් රටවල සමාගම් ද නම් කර තිබේ.

බලයෙන් අල්ලාගෙන සිටින පලස්තීන භූමිය පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ විශේෂ වාර්තාකරු ෆ්‍රැන්චෙස්කා ඇල්බනීස් පවසන්නේ සමාගම් 'ජන සංහාරයක ආර්ථිකයකට' ආධාර කරනවා විය හැකි බවයි [Lukas Coch/EPA-EFE] -ෆෙඩ්රිකා මාසි විසිනි ප්‍රකාශිත දිනය 2025 ජූලි 1

බලයෙන් අල්ලාගෙන සිටින පලස්තීන භූමියේ (oPt) මානව හිමිකම් තත්ත්වය පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ විශේෂ වාර්තාකරු, ජාත්‍යන්තර නීතිය උල්ලංඝනය කරමින්, පලස්තීනුවන් අවතැන් කිරීමට සහ ගාසා තීරයට එරෙහි ජන සංහාරක යුද්ධයට ඉශ්‍රායලයට ආධාර කරන සමාගම් හඳුනාගනිමින් නව වාර්තාවක් නිකුත් කර ඇත.

බ්‍රහස්පතින්දා ජිනීවා නුවර පැවැත්වෙන ප්‍රවෘත්ති සාකච්ඡාවකදී ඉදිරිපත් කිරීමට නියමිත ෆ්‍රැන්චෙස්කා ඇල්බනීස්ගේ නවතම වාර්තාව, එක්සත් ජනපදයේ තාක්ෂණික දැවැන්තයින් වන Microsoft, Alphabet Inc. (Google සමාගමේ මව් සමාගම) සහ Amazon ඇතුළු ආයතනික ක්‍රියාකාරීන් 48 දෙනෙකු නම් කරයි. මෙම විමර්ශනයේ කොටසක් ලෙස ආයතනික ආයතන 1000කට අධික සංඛ්‍යාවක දත්ත සමුදායක් ද සම්පාදනය කර ඇත.

"[ඉශ්‍රායලයේ] සදාකාලික ආක්‍රමණය, ආයුධ නිෂ්පාදකයින්ට සහ මහා තාක්ෂණික සමාගම් සඳහා සුදුසුම පරීක්ෂණ භූමියක් බවට පත්ව ඇත - එය සැලකිය යුතු සැපයුමක් සහ ඉල්ලුමක්, අඩු අධීක්ෂණයක් සහ කිසිදු වගවීමක් නොමැති තත්වයක් සපයන අතර, ආයෝජකයින් සහ පෞද්ගලික සහ රාජ්‍ය ආයතන නිදහසේ ලාභ ලබයි," යනුවෙන් වාර්තාවේ දැක්වේ.

"සමාගම් තවදුරටත් හුදෙක් ආක්‍රමණයට සම්බන්ධ වී පමණක් නොවේ - ඔවුන් ජන සංහාරයක ආර්ථිකය තුළ ගැබ්වී තිබිය හැකිය," යනුවෙන් ගාසා තීරයට එරෙහිව ඉශ්‍රායලය විසින් සිදුකරන ප්‍රහාරය පිළිබඳව සඳහන් කරමින් වාර්තාව කියා සිටී. පසුගිය වසරේ විශේෂඥ මතයක් ඉදිරිපත් කරමින් ඇල්බනීස් පැවසුවේ, වටලනු ලැබූ පලස්තීන භූමියේ ඉශ්‍රායලය ජන සංහාරයක් සිදු කරන බවට විශ්වාස කිරීමට "සාධාරණ හේතු" ඇති බවයි.

මෙම වාර්තාවේ සඳහන් වූයේ එහි සොයාගැනීම් "ඉශ්‍රායලයේ ජන සංහාරය දිගටම පවතින්නේ මන්දැයි" පැහැදිලි කරන බවයි.

"මක්නිසාද යත් එය බොහෝ දෙනෙකුට ලාභදායී වන බැවිනි," එහි සඳහන් විය.

වාර්තාවේ හඳුනාගෙන ඇති ආයුධ සහ තාක්ෂණික සමාගම් මොනවාද?

ඉශ්‍රායලය විසින් F-35 ප්‍රහාරක ජෙට් යානා ප්‍රසම්පාදනය කිරීම, රටවල් අටක් පුරා සමාගම් 1,600කට නොඅඩු සංඛ්‍යාවක් මත රඳා පවතින, ලොව විශාලතම ආයුධ ප්‍රසම්පාදන වැඩසටහනේ කොටසකි. එය එක්සත් ජනපදය පදනම් කරගත් Lockheed Martin සමාගම විසින් මෙහෙයවනු ලබන නමුත්, F-35 කොටස් ගෝලීයව නිෂ්පාදනය කෙරේ.

ඉතාලි නිෂ්පාදක Leonardo S.p.A. හමුදා අංශයේ ප්‍රධාන දායකයෙකු ලෙස ලැයිස්තුගත කර ඇති අතර, ජපානයේ FANUC Corporation අවි නිෂ්පාදන මාර්ග සඳහා රොබෝ යන්ත්‍ර සූත්‍ර සපයයි.

මේ අතර, තාක්ෂණික අංශය, පලස්තීනුවන්ගේ ජෛවමිතික දත්ත එක්රැස් කිරීම, ගබඩා කිරීම සහ රාජ්‍ය මට්ටමින් භාවිතයට ඉඩ සලසා ඇති අතර, "ඉශ්‍රායලයේ වෙනස්කම් සහිත බලපත්‍ර පාලන තන්ත්‍රයට" සහාය දක්වන බව වාර්තාවේ දැක්වේ. Microsoft, Alphabet, සහ Amazon සමාගම්, ඉශ්‍රායලයට ඔවුන්ගේ ක්ලවුඩ් සහ කෘත්‍රිම බුද්ධි (AI) තාක්ෂණයන් සඳහා "ආණ්ඩු මට්ටමින් පුළුල් ප්‍රවේශයක්" ලබා දෙමින්, එහි දත්ත සැකසීමේ සහ නිරීක්ෂණ හැකියාවන් වැඩි දියුණු කරයි.

එක්සත් ජනපදයේ IBM තාක්ෂණික සමාගම, හමුදා සහ බුද්ධි අංශ නිලධාරීන් පුහුණු කිරීම මෙන්ම, පලස්තීනුවන්ගේ ජෛවමිතික දත්ත ගබඩා කරන ඉශ්‍රායලයේ ජනගහන, ආගමන හා දේශසීමා අධිකාරියේ (PIBA) මධ්‍යම දත්ත සමුදාය කළමනාකරණය කිරීම සඳහා ද වගකිව යුතු බව වාර්තාවේ සඳහන් වේ.

2023 ඔක්තෝම්බර් මාසයේ ගාසා තීරයට එරෙහි යුද්ධය ආරම්භ වූ දා සිට එක්සත් ජනපද මෘදුකාංග වේදිකාවක් වන Palantir Technologies, ඉශ්‍රායල හමුදාවට සිය සහාය පුළුල් කර ඇති බව එහි සොයාගෙන ඇත. "Lavender", "Gospel" සහ "Where’s Daddy?" වැනි කෘත්‍රිම බුද්ධි පද්ධති හරහා දත්ත සැකසීමට සහ ඉලක්ක ලැයිස්තු ජනනය කිරීමට, යුධ පිටියේ ස්වයංක්‍රීය තීරණ ගැනීම සඳහා භාවිතා කරන ස්වයංක්‍රීය පුරෝකථන පොලිස් තාක්ෂණය මෙම සමාගම විසින් සපයන ලද බවට විශ්වාස කිරීමට "සාධාරණ හේතු" ඇති බව වාර්තාවේ දැක්වේ.

වාර්තාවේ හඳුනාගෙන ඇති අනෙකුත් සමාගම් මොනවාද?

පලස්තීන භූමිය ඉශ්‍රායලය විසින් අත්පත් කර ගැනීම සඳහා "ද්විත්ව භාවිත මෙවලම්" ලෙස සේවය කරන සිවිල් තාක්ෂණයන් සංවර්ධනය කරන සමාගම් කිහිපයක් ද වාර්තාවේ ලැයිස්තුගත කර ඇත.

මේවාට Caterpillar, Leonardo සමාගමට අයත් Rada Electronic Industries, දකුණු කොරියාවේ HD Hyundai සහ ස්වීඩනයේ Volvo Group ඇතුළත් වන අතර, බටහිර ඉවුරේ නිවාස කඩා දැමීම සහ නීති විරෝධී ජනාවාස සංවර්ධනය සඳහා බැර යන්ත්‍රෝපකරණ සපයයි.

කුලී වේදිකා වන Booking සහ Airbnb ද ඉශ්‍රායලය විසින් අල්ලාගෙන සිටින භූමියේ දේපළ සහ හෝටල් කාමර ලැයිස්තුගත කිරීම මගින් නීති විරෝධී ජනාවාසවලට ආධාර කරයි.

ප්‍රධාන වශයෙන් කොලොම්බියාවෙන් ආරම්භ වන, ඉශ්‍රායලයට විදුලිය සඳහා ගල් අඟුරු සපයන ප්‍රධාන සැපයුම්කරුවන් ලෙස එක්සත් ජනපදයේ Drummond Company සහ ස්විට්සර්ලන්තයේ Glencore සමාගම් වාර්තාවේ නම් කර ඇත.

කෘෂිකාර්මික අංශයේ, චීන සමාගමක් වන Bright Dairy & Food, ඉශ්‍රායලයේ නීති විරෝධී මුරපොළවල්වල පලස්තීනුවන්ගෙන් අත්පත් කරගත් ඉඩම්වලින් ප්‍රතිලාභ ලබන, ඉශ්‍රායලයේ විශාලතම ආහාර සමූහ ව්‍යාපාරය වන Tnuva හි බහුතර හිමිකරුවෙකි. මෙක්සිකෝවේ Orbia Advance Corporation සමාගමට 80%ක් හිමි, බිංදු ජල සම්පාදන තාක්ෂණය සපයන Netafim සමාගම, අල්ලාගෙන සිටින බටහිර ඉවුරේ ජල සම්පත් සූරාකෑම සඳහා යටිතල පහසුකම් සපයයි.

ණය ශ්‍රේණිගත කිරීම පහත වැටීමක් නොතකා, පොලී අනුපාතික වාරිකය පාලනය කිරීමට ඉශ්‍රායලයට ඉඩ සලසමින්, ප්‍රංශයේ BNP Paribas සහ එක්සත් රාජධානියේ Barclays ඇතුළු ලොව විශාලතම බැංකු කිහිපයක් ඉදිරිපත් වී ඇති බව වාර්තාවට අනුව, භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර ද ගාසා තීරයට එරෙහි යුද්ධයට අරමුදල් සැපයීමේදී තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කර ඇත.

මෙම සමාගම් පිටුපස සිටින ප්‍රධාන ආයෝජකයින් කවුද?

ලැයිස්තුගත කර ඇති සමාගම් කිහිපයක් පිටුපස සිටින ප්‍රධාන ආයෝජකයින් ලෙස එක්සත් ජනපද බහුජාතික ආයෝජන සමාගම් වන BlackRock සහ Vanguard වාර්තාව මගින් හඳුනාගෙන ඇත.

ලොව විශාලතම වත්කම් කළමනාකරු වන BlackRock, Palantir (8.6%), Microsoft (7.8%), Amazon (6.6%), Alphabet (6.6%) සහ IBM (8.6%) හි දෙවන විශාලතම ආයතනික ආයෝජකයා ලෙසත්, Lockheed Martin (7.2%) සහ Caterpillar (7.5%) හි තෙවන විශාලතම ආයෝජකයා ලෙසත් ලැයිස්තුගත කර ඇත.

ලොව දෙවන විශාලතම වත්කම් කළමනාකරු වන Vanguard, Caterpillar (9.8%), Chevron (8.9%) සහ Palantir (9.1%) හි විශාලතම ආයතනික ආයෝජකයා වන අතර, Lockheed Martin (9.2%) සහ ඉශ්‍රායල අවි නිෂ්පාදක Elbit Systems (2%) හි දෙවන විශාලතම ආයෝජකයා වේ.

ඉශ්‍රායලය සමඟ ගනුදෙනු කිරීමෙන් සමාගම් ලාභ ලබනවාද?

වාර්තාවේ සඳහන් වන්නේ "යටත් විජිතවාදී ප්‍රයත්නයන් සහ ඒ හා සම්බන්ධ ජන සංහාරයන් ඓතිහාසිකව ආයතනික අංශය විසින් මෙහෙයවා සහ සක්‍රීය කර ඇති" බවයි. පලස්තීන භූමිය මත ඉශ්‍රායලයේ ව්‍යාප්තිය, ආයතනික ආයතන නීති විරෝධී ආක්‍රමණයකින් ලාභ ලබන "යටත් විජිතවාදී වාර්ගික ධනවාදයේ" එක් උදාහරණයකි.

2023 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී ඉශ්‍රායලය ගාසා තීරයට එරෙහිව සිය යුද්ධය දියත් කළ දා සිට, "මීට පෙර ආක්‍රමණයේ ආර්ථිකය තුළ පලස්තීනුවන් තුරන් කිරීමෙන් සහ මකා දැමීමෙන් සක්‍රීය වී ලාභ ලැබූ ආයතන, ඉන් ඉවත් වෙනවා වෙනුවට දැන් ජන සංහාරයේ ආර්ථිකයට සම්බන්ධ වී ඇත," යනුවෙන් වාර්තාවේ දැක්වේ.

විදේශීය ආයුධ සමාගම් සඳහා, මෙම යුද්ධය ලාභදායී ව්‍යාපාරයක් වී ඇත. 2023 සිට 2024 දක්වා ඉශ්‍රායලයේ හමුදා වියදම් 65% කින් ඉහළ ගොස් ඩොලර් බිලියන 46.5 ක් වූ අතර, එය ලොව ඒක පුද්ගල වැඩිම වියදම් වලින් එකකි.

හුවමාරු වෙළෙඳපොළහි හි ලැයිස්තුගත කර ඇති ආයතන කිහිපයක් - විශේෂයෙන්ම ආයුධ, තාක්ෂණ සහ යටිතල පහසුකම් අංශවල - 2023 ඔක්තෝබර් මාසයේ සිට ඔවුන්ගේ ලාභය ඉහළ ගොස් ඇති බව දැක තිබේ. ටෙල් අවිව් කොටස් වෙළඳපොළ ද පෙර නොවූ විරූ ලෙස 179% කින් ඉහළ ගොස්, වෙළඳපල වටිනාකමට ඩොලර් බිලියන 157.9 ක් එකතු කර ඇත.

Allianz සහ AXA ඇතුළු ගෝලීය රක්ෂණ සමාගම්, ඉශ්‍රායලයේ ආක්‍රමණයට සම්බන්ධ කොටස් සහ බැඳුම්කරවල විශාල මුදලක් ආයෝජනය කර ඇති බව වාර්තාවේ දැක්වෙන අතර, එය අර්ධ වශයෙන් ප්‍රාග්ධන සංචිත ලෙසත්, මූලික වශයෙන් ප්‍රතිලාභ ජනනය කිරීම සඳහාත් සිදු කර ඇත.

Booking සහ Airbnb ද ඉශ්‍රායලය විසින් අල්ලාගෙන සිටින ඉඩම්වල කුලී වලින් දිගටම ලාභ ලබයි. Airbnb 2018 දී නීති විරෝධී ජනාවාසවල දේපළ ලැයිස්තුගත කිරීම කෙටියෙන් නතර කළ නමුත් පසුව එවැනි ලැයිස්තුගත කිරීම් වලින් ලැබෙන ලාභ මානුෂීය කටයුතු සඳහා පරිත්‍යාග කිරීමට නැවත යොමු විය, එය වාර්තාව "මානුෂීය සේදීමක්" (humanitarian-washing) ලෙස හැඳින්වූ ක්‍රියාවකි.

පෞද්ගලික සමාගම් ජාත්‍යන්තර නීතිය යටතේ වගකිව යුතුද?

ඇල්බනීස්ගේ වාර්තාවට අනුව, ඔව්. ආයතනික ආයතන, සෘජු ක්‍රියාවෙන් හෝ ඔවුන්ගේ ව්‍යාපාරික හවුල්කාරිත්වයන් හරහා මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීමෙන් වැළකී සිටීමේ වගකීමකට යටත් වේ.

ආයතනික ආයතන මානව හිමිකම්වලට ගරු කරන බවට සහතික කිරීමේ මූලික වගකීම රාජ්‍යයන් සතු වන අතර, පෞද්ගලික ක්‍රියාකාරීන් විසින් සිදු කරනු ලබන අපයෝජනයන් වැළැක්වීම, විමර්ශනය කිරීම සහ දඬුවම් කිරීම කළ යුතුය. කෙසේ වෙතත්, ඔවුන් ක්‍රියාත්මක වන රාජ්‍යය එසේ නොකළත්, සංගත මානව හිමිකම්වලට ගරු කළ යුතුය.

එබැවින්, සමාගමක් සිය සැපයුම් දාමය පුරා ක්‍රියාකාරකම් හෝ සබඳතා මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය වීමට හේතු වීමේ හෝ ඒවාට දායක වීමේ අවදානමක් තිබේද යන්න තක්සේරු කළ යුතු බව වාර්තාවේ දැක්වේ.

ජාත්‍යන්තර නීතියට අනුකූලව ක්‍රියා කිරීමට අපොහොසත් වීම අපරාධ වගකීමකට හේතු විය හැක. ජාත්‍යන්තර අධිකරණ ඉදිරියේ ඇතුළුව, තනි විධායකයින් අපරාධමය වශයෙන් වගකිව හැකිය.

ජාත්‍යන්තර නීතිය යටතේ නීති විරෝධී වන පලස්තීන භූමිය ඉශ්‍රායලය විසින් අල්ලාගෙන සිටීමට සම්බන්ධ සියලුම ක්‍රියාකාරකම්වලින් ආයෝජන ඉවත් කර ගන්නා ලෙස මෙම වාර්තාව සමාගම්වලින් ඉල්ලා සිටියේය.

2024 ජූලි මාසයේදී, ජාත්‍යන්තර අධිකරණය (ICJ) උපදේශක මතයක් නිකුත් කරමින්, අල්ලාගෙන සිටින බටහිර ඉවුරේ සහ නැගෙනහිර ජෙරුසලමේ ඉශ්‍රායලයේ අඛණ්ඩ පැවැත්ම "හැකි ඉක්මනින්" අවසන් කළ යුතු බවට තීන්දු කළේය. මෙම උපදේශක මතය සැලකිල්ලට ගනිමින්, එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මණ්ඩලය, 2025 සැප්තැම්බර් වන විට අල්ලාගෙන සිටින පලස්තීන භූමියේ සිය නීති විරෝධී පැවැත්ම අවසන් කරන ලෙස ඉශ්‍රායලයෙන් ඉල්ලා සිටියේය.

ICJ හි තීන්දුව "ආක්‍රමණය ආක්‍රමණශීලී ක්‍රියාවක් ලෙස ඵලදායී ලෙස සුදුසුකම් ලබන" බව ඇල්බනීස්ගේ වාර්තාවේ සඳහන් විය... "එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, ආක්‍රමණයට සහ ඒ හා සම්බන්ධ යාන්ත්‍රණයට සහාය වන හෝ පවත්වාගෙන යන ඕනෑම ගනුදෙනුවක්, රෝම ප්‍රඥප්තිය යටතේ ජාත්‍යන්තර අපරාධයකට හවුල් වීමක් විය හැකිය."

"රාජ්‍යයන් ආධාර හෝ උපකාර ලබා නොදිය යුතු අතර, ආර්ථික හෝ වෙළඳ ගනුදෙනුවලට එළඹිය යුතු නොවන අතර, oPt හි ඉශ්‍රායලය විසින් නිර්මාණය කරන ලද නීති විරෝධී තත්ත්වය පවත්වාගෙන යාමට සහාය වන වෙළඳ හෝ ආයෝජන සබඳතා වැළැක්වීමට පියවර ගත යුතුය."

https://www.aljazeera.com/news/2025/7/1/un-report-lists-companies-complicit-in-israels-genocide-who-are-they නම් ලිපිය සිංහලට නැගුවේ